Έρευνα: Σε τι θερμοκρασίες αναπτύσσει ο ανθρώπινος εγκέφαλος θερμοκρασίες «καύσωνα»

Συνθήκες καύσωνα επικρατούν σε μερικές βαθιές περιοχές του εγκεφάλου, όπως αποκαλύπτει για πρώτη φορά μια νέα βρετανική επιστημονική μελέτη.

Ενώ η θερμοκρασία στο σώμα των υγιών ανθρώπων είναι κάτω των 37 βαθμών Κελσίου, η μέση θερμοκρασία του εγκεφάλου είναι 38,5 και σε μερικές βαθιές περιοχές του συχνά ξεπερνά τους 40 βαθμούς, ιδίως στις γυναίκες στη διάρκεια της μέρας.

Οι ερευνητές του Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας του Ιατρικού Συμβουλίου Ερευνών στο Κέιμπριτζ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης Brain (Εγκέφαλος), παρήγαγαν τον πρώτο αναλυτικό “χάρτη” των θερμοκρασιών του υγιούς ανθρωπίνου εγκεφάλου. Ο “χάρτης” δείχνει ότι οι φυσιολογικές θερμοκρασιακές διαφορές ποικίλουν πολύ περισσότερο από ό,τι θεωρείτο έως τώρα και ότι αυτό πρέπει να θεωρηθεί σημάδι φυσιολογικής λειτουργίας και όχι παθολογικής.

Στο παρελθόν η μελέτη της θερμοκρασίας του ανθρωπίνου εγκεφάλου είχε γίνει μόνο σε ασθενείς με εγκεφαλικές βλάβες σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Όμως, πιο πρόσφατα, μια νέα μέθοδος “σκαναρίσματος” του εγκεφάλου (Magnetic Resonance Spectroscopy-MRS) επέτρεψε στους ερευνητές να καταγράψουν μη επεμβατικά τις θερμοκρασίες του εγκεφάλου σε υγιείς ανθρώπους και πώς αυτές διακυμαίνονται στη διάρκεια του 24ώρου.

Η νέα μελέτη έγινε σε 40 εθελοντές 20 έως 40 ετών, ο εγκέφαλος των οποίων παρακολουθήθηκε θερμοκρασιακά σε συνεχή βάση από το πρωί έως το βράδυ. Διαπιστώθηκαν έτσι αξιοσημείωτες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας του εγκεφάλου ανάλογα με την εγκεφαλική περιοχή, την ηλικία του ανθρώπου, το φύλο και την ώρα της μέρας. Η μελέτη καταρρίπτει επίσης τη διαδεδομένη αντίληψη ότι η θερμοκρασία του σώματος και του εγκεφάλου ενός ανθρώπου είναι ίδιες.

Η επιφάνεια του εγκεφάλου είναι γενικά πιο δροσερή, ενώ οι βαθύτερες περιοχές του όχι σπάνια περνάνε τους 40 βαθμούς, με την υψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε σε υγιή άνθρωπο, να είναι οι 40,9 βαθμοί. Σε όλους τους ανθρώπους η μέση θερμοκρασία του εγκεφάλου εμφανίζει μέσα στη μέρα μια διακύμανση της τάξης σχεδόν του ενός βαθμού, με την υψηλότερη θερμοκρασία να παρατηρείται το απόγευμα και την χαμηλότερη κατά τη νύχτα.

Ο γυναικείος εγκέφαλος είναι κατά μέσο όρο 0,4 βαθμούς πιο ζεστός από τον ανδρικό. Η διαφορά αυτή πιθανότατα οφείλεται στον έμμηνο κύκλο (περίοδο) της γυναίκας, καθώς στις περισσότερες γυναίκες μετά την ωορρηξία η θερμοκρασία του εγκεφάλου τους είναι περίπου 0,4 βαθμούς μεγαλύτερη σε σχέση με τη φάση προ ωορρηξίας.

Η εγκεφαλική θερμοκρασία αυξάνεται επίσης με την ηλικία και στα δύο φύλα, ιδίως στις βαθιές εγκεφαλικές περιοχές, όπου η μέση διαχρονική αύξηση φθάνει τους 0,6 βαθμούς. Αυτό πιθανώς οφείλεται στο ότι με το πέρασμα του χρόνου μειώνεται η ικανότητα του εγκεφάλου να ψύχεται.

Ο επικεφαλής ερευνητής δρ Τζον Ο’Νιλ δήλωσε ότι “το πιο απρόσμενο εύρημα της μελέτης μας είναι πως ο υγιής ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να φθάσει θερμοκρασίες, οι οποίες οπουδήποτε αλλού στο σώμα θα θεωρούνταν πυρετός. Τέτοιες υψηλές θερμοκρασίες είχαν μετρηθεί στο παρελθόν μόνο σε ανθρώπους με εγκεφαλικές βλάβες και είχαν θεωρηθεί συνέπεια της βλάβης. Βρήκαμε επίσης ότι η θερμοκρασία του εγκεφάλου πέφτει το βράδυ πριν πάει κανείς για ύπνο και ανεβαίνει στη διάρκεια της μέρας. Πρόκειται για μια ημερήσια διακύμανση που σχετίζεται με την μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου και πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω”.

Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης τη θερμοκρασία εγκεφάλου σε 114 ασθενείς με μέτριο έως σοβαρό τραυματισμό του εγκεφάλου και βρήκαν ότι η μέση θερμοκρασία ήταν ίδια με τον εγκέφαλο των υγιών (38,5 βαθμοί), όμως εμφάνιζε μεγαλύτερη διακύμανση (από 32,6 έως 42,3 βαθμούς).