Ασπαρτάμη, αλόη και καρκίνος: Πόσο επικίνδυνες είναι – Τι σημαίνει η κατάταξη του ΠΟΥ

Κύμα ανησυχίας προκάλεσε η προαναγγελία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ότι θα επικαιροποιήσει την αξιολόγηση της ασπαρτάμης ως ουσίας με πιθανή καρκινογόνο δράση στον άνθρωπο.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) του ΠΟΥ, στο πόρισμα της κοινής επιτροπής εμπειρογνωμόνων για τα πρόσθετα τροφίμων (JECFA), το οποίο θα δημοσιευθεί στις 14 Ιουλίου στο επιστημονικό περιοδικό Lancet Oncology, περιλαμβάνεται και σύσταση για την αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη και διατροφική έκθεση στην ασπαρτάμη.

Η ασπαρτάμη είναι ένα κοινό γλυκαντικό που χρησιμοποιείται από το 1980 ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων, σε αναψυκτικά, τσίχλες, επιδόρπια κ.ά. Επίσης, μπορεί να βρεθεί ακόμα και σε οδοντόκρεμες ή ως έκδοχο σε φάρμακα. Η αξιολόγηση που είχε γίνει για την ασπαρτάμη το 1981, είχε προσδιορίσει την αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη στα 40 mg/kg σωματικού βάρους. Για έναν ενήλικα 60 κιλών, η ποσότητα αυτή σημαίνει ότι πρέπει να καταναλώνει ημερησίως από 12 έως 36 κουτάκια αναψυκτικού διαίτης (ανάλογα με την περιεκτικότητα κάθε ποτού). Η δόση αυτή πλέον αναθεωρείται.

Η IARC είναι οργανισμός που υπάγεται στον ΠΟΥ και στόχο έχει να προωθήσει τη διεθνή συνεργασία στην έρευνα για τον καρκίνο. Με διεπιστημονικό τρόπο η IARC προσπαθεί να εντοπίσει τα αίτια του καρκίνου, αξιοποιώντας επιδημιολογικά, εργαστηριακά δεδομένα και βιοστατιστική. Στο πλαίσιο των εργασιών της εντάσσεται η κατάταξη ουσιών με βάση τον πιθανό κίνδυνο καρκινογόνου δράσης, χρησιμοποιώντας τέσσερις κατηγορίες:

Ομάδα 1 – Καρκινογόνος για τον άνθρωπο

Ομάδα 2Α – Μάλλον καρκινογόνος για τον άνθρωπο

Ομάδα 2Β – Πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο

Ομάδα 3 – Δεν ταξινομείται.

Η ασπαρτάμη θα καταχωριστεί, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, στην ομάδα 2Β, που σημαίνει ότι ο παράγοντας είναι πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Η κατηγορία αυτή χρησιμοποιείται αν υπάρχει μία από τις εξής προϋποθέσεις:

– Υπάρχουν περιορισμένες ενδείξεις καρκινογένεσης στον άνθρωπο

– Υπάρχουν επαρκή στοιχεία καρκινογένεσης σε πειραματόζωα

– Υπάρχουν ισχυρά στοιχεία για το μηχανισμό δράσης, που δείχνουν ότι η ουσία εμφανίζει κύρια χαρακτηριστικά καρκινογένεσης στον άνθρωπο.
Η περίπτωση της αλόης

Στην ίδια κατηγορία, τη 2Β, έχει ταξινομηθεί από το 2013 το εκχύλισμα ολόκληρων φύλλων αλόης βέρα, μαζί με άλλα φυτικά προϊόντα, όπως και το εκχύλισμα Ginkgo biloba. Για το εκχύλισμα ολόκληρων φύλλων αλόης βέρα (σ.σ. και όχι του τζελ από το εσωτερικό των φύλλων) υπάρχουν επαρκή διαθέσιμα πειραματικά δεδομένα από μελέτες σε ζώα.

Για να γίνει αντιληπτός ο πιθανός κίνδυνος που εγκυμονούν οι ουσίες στην κατηγορία 2Β, η IARC τον συγκρίνει με την έκθεση σε καυσαέρια εξάτμισης από βενζινοκινητήρα ή με την επαγγελματική έκθεση ενός κομμωτή στα υλικά κομμωτηρίου ή με την έκθεση σε μόλυβδο.

«Η κατηγοριοποίηση της IARC δεν θα μας πει τίποτα για το πραγματικό επίπεδο κινδύνου από την ασπαρτάμη, επειδή δεν σημαίνουν αυτό οι κατηγοριοποιήσεις της IARC», δηλώνει ο καθηγητής Στατιστικής Kevin McConway, στο ΒΒC. «Θέλω να τονίσω ότι, τα στοιχεία πως αυτές οι ουσίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν καρκίνο δεν είναι πολύ ισχυρά, αλλιώς θα είχαν ταξινομηθεί στην ομάδα 1 ή στην 2Α» προσθέτει.

Αναμένοντας τις επίσημες ανακοινώσεις του ΠΟΥ, οι επιστήμονες είναι καθησυχαστικοί και συστήνουν ψυχραιμία και ορθή χρήση των προϊόντων με βάση τις συστάσεις των αρμόδιων αρχών κάθε χώρας.